25:90
رحمان جا ٻانها
قرآن مجيد ۾ جنتين جو ذڪر ڪندي فرمايو ويو آهي: ”۽ رحمان جا ٻانها اهي آهن، جيڪي زمين تي نرميءَ سان هلن ٿا ۽ جڏهن جاهل انهن سان ڳالهائين ٿا، ته شَر کي ٽارڻ واريءَ ڳالهه چون ٿا. ۽ جيڪي پنهنجي پاليندڙ جي اڳيان سجدي ۾ بيهندي رات گذارين ٿا ۽ جيڪي چون ٿا ته اي اسان جا پاليندڙ اسان کان دوزخ جو عذاب ٽار. بيشڪ ان جو عذاب (پوري) تباهي آهي. بيشڪ اها ٽِڪڻ جي جاءِ ۽ رهڻ جي جاءِ بُڇڙي آهي. ۽ جيڪي خرچ ڪن ٿا، ته نه اَجايو خرچ ڪن ٿا ۽ نه ڪنجوسي ڪن ٿا ۽ (سندن خرچ ڪرڻ) انهن ٻنهي جي وچ ۾ درميانو آهي. ۽ جيڪي الله سان گڏ ٻئي ڪنهن معبود کي نٿا سڏين ۽ اهڙي شخص جو خون ڪن ٿا، جنهن جو مارڻ الله حرام ڪيو آهي. پر حق سان ۽ نه زنا ڪن ٿا. ۽ جيڪو اُهي (ڪم) ڪندو سو سزا ڏسندو. ان لاءِ قيامت جي ڏينهن عذاب ٻيڻو ڪيو ويندو ۽ خوار ٿي ان ۾ پيو رهندو. پر جن توبهه ڪئي ۽ ايمان آندو ۽ چڱو ڪم ڪيو، تن جي بُڇڙاين کي الله ڦيرائي چڱايون ڪندو ۽ الله معاف ڪندڙ نهايت رحم وارو آهي. ۽ جيڪو توبهه ڪري ٿو ۽ چڱا ڪم ڪري ٿو، سو بيشڪ الله ڏي موٽي ٿو. ۽ جيڪي ڪُوڙي شاهدي نه ٿا ڏين ۽ جڏهن اجاين ڪمن وٽان لنگهن ٿا، ته چڱن ماڻهن وانگر لنگهن ٿا. ۽ اهي جن کي جڏهن سندن پاليندڙ جي آيتن سان نصيحت ڪئي وڃي ٿي، ته انهن تي ٻوڙا ۽ انڌا ٿي نه ٿا ڪِرن. ۽ جيڪي پنهنجي دعائن ۾ چون ٿا، ته اي اسان جا رب! اسان جي زالن ۽ اسان جي اولاد مان اسان کي اکين جو ٺار عطا ڪر ۽ اسان کي پرهيزگارن جو اڳواڻ ڪر. انهن کي ثابت قدم رهڻ جي ڪري بدلي ۾ مٿاهين جاءِ ڏني ويندي. ۽ انهن جي چڱي دُعا ۽ سلام سان آجيان ڪئي ويندي. اُتي پيا رهندا. اها جيڪا آرام ڪرڻ جو هنڌ ۽ سدائين رهڻ جو هنڌ ۽ ٻئي جاءِ آهي.“ (الفرقان: 63-76)
قرآن مجيد جي انهن آيتن ۾ ٻڌايو ويو آهي، ته اهي ڪهڙا ماڻهو آهن، جن کي آخرت جي اَبدي جنتن ۾ جاءِ ملندي. هتي ڪجهه آيتن ۾ اهڙن ماڻهن جي بنيادي گُڻن کي ٻڌايو ويو آهي. انهن آيتن تي ويچارڻ سان خبر پوي ٿي، ته انهن ماڻهن جو پنهنجي رب سان معاملو ڪيئن هوندو ۽ انهن انسانن سان انهن جو سلوڪ ڪهڙو هوندو آهي، جن جي وچ ۾ هو زندگي گذارين پيا.
انهن آيتن مان خبر پوي ٿي، ته اهي جنتي گُڻ انهن ماڻهن ۾ پيدا ٿيندا آهن، جيڪي دنيا ۾ ان احساس سان رهن، ته هو خدا رحمان ۽ رحيم جا ٻانها آهن. انهن جي حيثيت خدا جي مقابلي ۾ ٻانهي واري آهي ۽ هو آزاد ڪونهن. پر هر گهڙيءَ هو خدا جا ماتحت آهن.
دنيا ۾ خدا جو ٻانهو بنجي رهڻ جي قيمت فقط هڪڙي آهي ۽ اهو صبر آهي. نفس جي مقابلي ۾ صبر، شيطان جي مقابلي ۾ صبر ۽ ناڪاري جذبن جي مقابي ۾ صبر. جيڪو ماڻهو صبر جي اها قيمت ڏيڻ جي لاءِ تيار هجي، اهو ئي دنيا ۾ خداپرستيءَ واري زندگي تي قائم رهندو. جنت جي قيمت صبر آهي. صبر کانسواءِ ڪوبه شخص جنت وارا عمل ڪري نٿو سگهي، تنهنڪري صبر کانسواءِ ڪوبه شخص جنت ۾ داخل ٿي نٿو سگهي.
حقيقي توبهه خود هڪ عمل آهي، جيڪو گناهه ماڻهوءَ جي اندر حقيقي توبه جي ڪيفيت پيدا ڪندو، اهو گناهه پنهنجي نتيجي جي لحاظ کان ايئن آهي، ته ان کي نيڪي جي خاني ۾ لکيو وڃي.