36:129
ڪائنات جي تسخير
”ڇا انهن نه ڏٺو، ته جن شين کي اسان جي هٿن جوڙيو، تن مان اسان انهن لاءِ ڍور به پيدا ڪيا آهن، پوءِ هي انهن جا مالڪ آهن. ۽ انهن کي اسان سندن تابعدار ڪيو، پوءِ انهن مان ڪي سندن سُواري آهن ۽ انهن مان ڪِن کي کائين ٿا. ۽ انهن لاءِ ڍورن ۾ گهڻا فائدا ۽ پيئڻ جون شيون آهن. ڇا پوءِ شُڪر نه ٿا ڪن.“ (يَس: 71-73)
ڍور/ جانور هڪ قسم جي جيئري علامت آهن، جيڪي ٻُڌائين ٿا، ته مادي دنيا کي سندس جوڙيندڙ ايئن جوڙيو آهي، جو انسان ان کي پنهنجي هٿ وَس ڪري استعمال ڪري سگهي. مادي دنيا جي ان ئي صلاحيت جي مٿان انساني سڀيتا جي سڄي عمارت بيٺل آهي. جيڪڏهن گهوڙا ۽ ڍڳا به اهڙي وحشياڻي مزاج جا هجن، جيئن رڇ ۽ بگهڙ هوندو آهي. يا لوهه ۽ پئٽرول به ايئن انسان جي وسن کان ٻاهر هجن، جيئن زمين جي اندر ٻرندڙ مادو انسان جي وس کان ٻاهر آهي، ته انساني تهذيب جي ارتقا ناممڪن بنجي وڃي.
فطرت جي ان قانون کي قرآن ۾ وَس ۾ اچڻ چيو ويو آهي. زمين ۽ زمين کان ٻاهر هڙئي شيون ان عمومي تسخير (وس ۾ اچڻ) تحت آهن. ڪائنات ۾ جيڪڏهن ڪنٽرول ۾ اچڻ جو معاملو نه هجي، ته انسان جي لاءِ هن دنيا ۾ نه زندگي ممڪن هجي ۽ نه ئي ترقي.