شاعري

غزل جھڙي جَواني

اُستاد امام الدين تخلص امن آزاد مانجهي ضلع خيرپور، تعلقي فيض گنج جي ڳوٺ صاحب خان چانگ جي هڪ غريب گهراڻي ۾ جنم ورتو. ھو ھڪ استاد ۽ قبل شخص ھيو. سندس مٿان ڏات مھرباني ڪندي رهي. هُن جو ڪُجهہ بہ لِکيو، سو عشق وچان لِکيو، هُن کي اندر جي سِڪ ۽ اُڻ تُڻ سڀ ڪُجهہ لکرائيندي رهي . تمام حِساس شخصيت جا مالڪ هُئا ، هُن درد کي ايترو تہ محسوس ڪيو جو شاعري ڪيائون.

Title Cover of book غزل جھڙي جَواني

سي حرفي بحر رِندانہ

(جنھن ۾ ڪجهہ ساراھ رب القدوس ۽ حُسن جمال يار ۽ روحاني تصوف جو رنگ چسپان آهي)

الف؛ الله ميڏا بي پرواھ جيڪو والي جڳ جلالي هي،
ثواب دي نہ ڦولڻ والا، جي رب ميڏا رحماني هي،
بي پرواھ، بي مثل هر ڪنھن دا رکوالي هي،
امن اٽي وچون وال ڳولڻ والا قهار واحد والي هي.

ب؛ برھ دي بات وڏي، رب آپ ايوين فرمايا،
معشوق محمد عاشق الله، صلوات دا رکدا سايا،
راھ حليمت حق والي، امن ساڪون ڪلما پاڪ پڙهايا.

ت؛ تاري ستاري گهور وڃن، شمس قمر هنجه هوران،
ابا، امان، چاچي، ماسي هر شيءِ دُنيا دي موران،
قربان ڪران تيڏي قدم مٿون، خوشبوء جوت ڪافوران،
آکي امن صدقي وڃان پتنگ وانگيان جي ڏيکين نظر هڪ نوران.

ث؛ ثابت ميڏي تقدير ويکو، دل دلگير هجر دي حال اندر،
حال ميڏا بي حال ٿيا، انھن اهنجي جڳ جال اندر،
سواءِ يار سڄڻ صنم محبوب دي، قرب دا سمجهان قال اندر،
امن مل جڏان محبوب پووي، ٿيون ڀلايان ڀال اندر.

ج؛ جلال شاهي دُنيا داري نہ طلب طعام شاهانا،
نہ دولت ڌن جا مجنون ڪري، نہ لک ڪري بيمانا،
الله رسول دي رحمت برسي، آباد رهي مئخانا،
امن قيامت ڏينھن پاڪ پيغمبر تسيان پلائي پيمانا.

ح؛ حڪم ڪري رسول ميڏا، آڱر اشاري قمر ڏون ڀاڱي،
رب دا راز محبوب ميڏي تي، لٿا مٿون فُرقان اي،
جن بشر حوران ملائڪ، نوڪر تيڏي دربان اي،
ڪوثر ڪونين ونڊ ولاوڻ، ڏينھن حشر دي اهو شائق تيڏا شان اي.

خ؛ خبر ڪيھي ڪنھن باطن درد دي، اي رمز روح رنداني،
مستان موج من سونہ اوي،جنھن ڪون فڪر ڪتا هي فاني،
الله اندر وچ ڳول لڌوني، تن ڏيون قرباني،
امن راز ڳجهي ڪون رب آپ ڄاڻي جتان اُجلت نھين انساني.

د؛ دم دم اندر ذڪر خُدا دا، اندر الله ڏٺوني،
ڪعبہ قبلا مُرشد مُعليٰ، آواز اندر دا پڇوني،
فنا بقا دي حال ڪنون، منزل الڳ ادا ڪتوني،
امن اي ڳجه ڳجهارت عجب عجائب رستا ڀلا ڳڌوني.

ذ؛ ذوق ضروري ڪُسڻ ڪڙي دا، عاشق عيب نہ سمجهن،
تن من تابع اڳواڻ عليعه، اوشاق فڪر سُونہ اون،
راتيان ڏينہ ان تياري اُنہ ان دي، مرد ميدان ملھاون.

ر؛ رخ ماهي دا تاب تجلا، جوت ويکو جبراني،
عام اکيان دا دام پوندا، ذلف ٺھن پيشاني،
لال گُلابي لب پرين دي، آواز شيرين شهجاني،
امن پير پِنٽوئڙِي ننڍڙي ڀلڙي، دل موج ڪري مستاني.

ز؛ زهد تقويٰ طارق ڪتي، عاشق جوش جيءُ جلاون،
اندر تقويٰ، اندر عبادت، روندي رب ريجهاون،
من تنہ ا روز رندان دا، او ناپيد پنڌ پڇاون،
امن آکي فيض اندر دا، مُرشد معليٰ او خُفيا خوش گذارن.

ض؛ ضعيف جگر جنون ڪتي، طلب حُسن دي تاب موهيا،
ابرو سيف ڪ اولار عجيبا، اهين ناز تيڏي نقاب موهيا،
نين صنم دي جند دام گهتن مٺي مام اندر مهتاب موهيا.

ط؛ طلب اندر وچ محبوب سڄڻ دي هر دم حُسن دا جوش رهي،
پياس آساس ميڪون دم دم، بنا دلبر دي دل بيھوش رهي،
اسم جسم دا خيال فھم گهن، اهين خيال اندر دل خاموش رهي،
امن جذبا روپ اُڪير اندر دي، سدا دلبر سنئيان دا دوش رهي.

ظ؛ ظلمت ڪَدي وچ ظالم اپڻان، جڏان ظلم زيان ڪريسي،
ڪلفت ڪِتي اهنڪون ڪل نہ پوسي، جُوٺا جڳ جهان اکيسي،
جو ڀي عمل جيڪو ڪريسي، تنھن دا اجورا آڻ لُڙيسي،
آکي امن خُدا دا خوف ڪريجي، جيڪو ڏينھن محشر گُناھ پڇيسي.

ظ؛ ظاهر محبوب دا ديدار ويکڻ، هڪ هوندي مُشڪل بازي،
جنگ اندر دي غازي لڙدي نھين تي، نيڪ نمازي،
نيت جِنہ ان دي صاف هوندي، تنہ ان روح ڀانوي آزي تي نيازي،
امن انہ ان صنم ويک جشن ڪِتي، جِنہ ان رکي فڪر دي فياضي.

ع؛ عيال جِنہ ان دا سائَي پلدا، سي تہ هوندي رحم رحماني،
عيش خوشي لاءِ ڏيندي دولت، ٻي رکدي عام ڌياني،
بِنا مطلب دي خوراڪانۡ کنۡويندَي، هڪ قُرب رکن ٻي قُرباني،
امن نال سدائين نَيڙي رهندي، پل نہ رهندي پريشاني.

ع؛ عشرت عيش ختم رکن، جيڪي جيون ڪاڻ ڏُکان دي،
ڏُک دي سمائي، ڏُک دي هَيرڪ، او رهندي نہ ساٿ سُکان دي،
نہ پيوڻ کاوڻ نہ کِل الاوڻ، او ڏاڍي سُور بُکان دي،
امن قُرب دي قيمت ماڻ او ڄاڻن، جيڪي طلب نہ سو لکان دي.

غ؛ غافل دل دي غير نہ اُماڻن، نھين ثابت قدم سولي،
نہ سِڪ سياپي سار سڄڻ دي، نہ ٻاجه والي ڪا ٻولي،
سدائين ٻيائي ظاهر باطن، اِنہ ان بات بِرھ دي نہ ڦولي،
آکي امن رب پلو رکي، چاهي هووانۡ ڪوجهي ڪُولي.

غ؛ غم اندر دي ڪنھن ڪون سُڻاوان، نہ حال دا هوندا ڀائي،
سڀ ڪو اپڻي سُور پِٽيندا، دل طلب طعنيان هَي ٿائي،
امن سڀ ڪو ساٿ ڇوڙ ڳيا، وڃي رهن تن تنہ ائي.

ف؛ فِڪر رکيندي فنا والا، بقا فنا وِچون ماڻن،
جيوين رو رو رب ريجهاون، تيوين تيوين عيدان ملاون،
خيال هيٺاهين دا گهن ڪي کڙي نياز و آزي الاون،
امن منصور وانگي نعرہ مار ڪي نہ سڱ سيا ڪِه پُڇاون.

ف؛ فنا بقا دي حال دا ڪوئي، واقف قول ڪون پالي،
باقي جِينۡدا جڳ وچ جيوڻ ڪارڻ ڏُکيا سُکيا جيءُ جالي،
ڀلا ڪيھي روشن روح سي ڪريسن، جَي رُوح اندر دي ڪالي،
امن موجان مھمير ماڻ اهي ڳئي، جيڪي دنيا ڪارڻ نہ ٿئي ڌالَي.

ڪ ؛ ڪنھن دا جڳ جهان اکيجي، ڪنھن دي هُنر هن هٿراڌو،
ڪنھن دا جڳ جهان اکيجي، عالم علم پُڇاوي تي سنگت رکيندا ساڌُو،
سڌ راهي تہ سياح اکيجي نت هر ڪُل من دا مُرادو،
امن ڪيوين ڳول تي ڪيوين ڦولون، اي دُنيا طلسم جبري جادو.

ل ؛ لال من دي اسباب اِهي، پيار وندا ربُ منيسي،
هر هر فڪر الله مولا دا، او رُوح دا رنگ رچيسي،
نہ طالب دُنيا نہ طلب نفس او پِرتئون پوھ پُڇيسي،
مُحمد پاڪ پسڻ ويکڻ دي من مُرادي مردَي گهڙي نہ ڇُڙيسي.

م ؛ مام مُحبت دي عجب هوندي، جنھن دي نظر هوندي قُرآن اندر،
اهي مراد من دي ڳول ڪي لهندي، امانت هوندي جنھن اِنسان اندر،
اوڙي پاڙي خوش پيا وسسي، هر لحظي هوندي ايمان اندر،
امن درد دل دا صبر نڀيسي ڄڻ نينھن نہ هوندا نِشان اندر.

م ؛ مينۡ دي ٻولي من وچون نِکيڙ، پِڇي ڏيک تون مِٺي رب ڪون،
جملي فرق فنا ٿي ويندي، ڪونہ پُڇي مذهب ڪون،
ادب علم مُريد مطع رهن، هوندا قرار قلب ڪُون،
امن تڪبر تن جنھن دي هوسي، اهو ماڻ نہ سگهي عنبر اشهب ڪون.

ن؛ ناز تيڏي پئي راز سُڻون، شهباز سڄڻ تيڏيان نينانۡ،
ديدار تيڏا دل بھار رکي، ول ول آزار رکن تيڏيان عينانۡ،
عينانۡ دي تيز ڪٽاري ڪپ قلب رکيا،ڳِيان چاهت گُذر سڀ چينانۡ،
امن عجيب دي درشن لئي، در ڦِري اي مست موڳي من مينانۡ.

ن؛ نام تيڏا سُڻ عجب هوندئَي، ميڏا رُوح سٽان ڏي سِڪدا،
هردم ميڏي من اندر، تيڏي قُرب دا ڪانَ پيا چِڪدا،
دل اکيندي نہ دُور هوين، ڀلي لوڪ سارا وڃي ڦِٽدا،
آکي امن مين ڀي وقت سنبهل دا، نھين رات هڪ تون ٽِڪدا.

ن؛ نُقطا سُڃاڻين نام والا، نام مٿي سِر ڪونۡ جُهڪا،
اِهين نقطي نام دا غلام رهين، نت نينھن ڪون دِل وچ آڻ ٽِڪا،
ٽِڪا نہ چا نافرماني والا، نہ فيراق فِڪر دا خيال فِٽا،
امن سمجهڻ لئي چار ڪن کپن، جيڪو مين هي زِندان دا رنگ ڏِٺا.

و؛ وسڪار ابر دا آڻ وُٺا، موسم مُند بھار لڳي،
مچ ڳئي گاھ گُلزار ڀِٽان تي، ڦير ڦِڙهي هي تار لڳي،
ٿڌڙي ٿڌڙي هوا پئي هلدي، ميڪون ساجن تيڏي سار لڳي،
امن واھ جو رنگ رنگي دي، سمجه ميڏي ٻُڏتار لڳي.

و ؛ وسڪار ابر دا آڻ وُٺا، پر ڦاس ڳِيان ڪنھن ور وڪڙ اندر،
عينانۡ پاون ڌار ڪجل دي، آندا دِل ڪونۡ چڪر اندر،
چڪر فڪر پهر چارئي، نھين آندا ساھ ڪون صبر اندر،
پرين تڏان ڦتڪارانۡ چُونۡ جِند ڇُٽسي، جڏان ميت ويسي قبر اندر.

و ؛ واءُ گهليا ڪُنڊ پُورب پڌري، مينہ ان ول مانڊاڻ ڪِتي،
ساجن دي سِڪ سينا ساڙي، ٻئي عجيب اڙانگي عار ڪِتي،
شابس هووئي پڳ مٽ سنگتي، تين ڀي نوين وڃ يار ڪِتي،
امن ڪهڙا جِيوڻ اُنہ ان دا هوسي، جِنۡهان فِٽي ڪُلئي ڪم ڪار ڪِتي.

و ؛ وڃڻ والي ول ڪڏان نہ آسن، نہ ياد ذري دي ڇوڙ ڳئي،
جيوين آئي تيوين ول ڳئي، مڙئي دو دُنيا وچ لوڙ ڳئي،
سڱ سِياپي عمر ڪارڻ پرديسي پرين بس ٽوڙ ڳئي،
امن نرم دل نہ جال سگهدي، رت خُون جواني وِلوڙ ڳئي.

و ؛ وڃڻ والي ول ڪڏان نہ آسن، ڳئَي سي ڪڏان ول آئي،
هلدا زمانا پيا اڳتي هلدا، پيا هلدي ڪونۡ رب هلائي،
آخرفاني فنا هر شيءِ، رب پيا عيب اندر دي ڍڪائي،
امن روندي محشر ميدانَي، عربي رسول الله رهائي.

ھ؛ هج حبيبان نال نہ هلدي، جِهيڻا الاوڻ ضِعفانۡ،
ضد تڪبر تيزي تِيسا، نہ رنج نہ رِيسان،
جي دلبر آکي دل ڪڍان نذر ڪران، جي زهر ڏيوي تہ بہ پِيسان،
آکي امن گِلا دا گانگها سِر تي چَئيسُون بس جاني ڪارڻ جِيسان.

ھ؛ هل مُسافر راھ دا پانڌي، اوکا پنڌ اڙانگا،
نہ آب نہ داڻا نہ سڱ سياڪ آ، نہ سِر دا ڪوئي سانگا،
نال نہ هلسي ڌن تي دُنيا، نينھن وِچ نِم تون نانگا،
امن ڪمزور ضعيف تي رحم ٿيوي شل، هِيان قُرب ڀرم دا ڀانگا.

ي ؛ ياد ڪر گُٿي زماني، ڏوھ گُناھ والي ڀَاڻي،
ڪير هووي جو احمق اندر، نوان نمونا آڻي،
اِهي هُل هنگامي هل ڳل ويسن، جنہ ان دي مست ڪريندي ماڻي،
آکي امن قھر نہ ڪر مين مِسڪينَ مٿي، خُدا ڪريسئي پُڇاڻي.