رُباعيون
وفا ملي پر جفا ٿي ملي،
مليو سڀ ڪجهہ ۽ ملندو مانجهي،
خوشي ملي پر خفا ٿي ملي.
نازڪ دل کي تير لڳي تہ قھر ڪيڏو ٿيندو،
دربدر مان ۽ سڄو شھر ڪيڏو ٿيندو،
مان مران ماڻھو اچن راتيون ٽڪن ۽ هيٺ سمهن،
امن هفتو کن زبان تي ذڪر ڪيڏو ٿيندو.
مان مرندس تہ پوءِ چوندين برابر برابر،
جُوان هو ڪو دلربا، عشق جو اڪابر،
ادا مرڻ کان پوءِ مُلھ ٻيڻو تون فقيرن جو نہ ڪر،
مانجهي امن مان زنده آهيان، تون خود آهين ڙي بي خبر
مان پيار، امن، سلامتي ۽ شانتي جو پکي،
اچان ٿو اڏامي، لُک ۾ منجهند ۾ ڌر تتي جو پکي،
پوءِ بہ پيار جا ڇانورا پرن کان پري ٿا رهن مانجهي،
غم ٿا ملن، مان تہ پليل آهيان پيار ۽ خوشي جو پکي.
زندگي غم ۽ خوشي ۾ گذري وئي،
ڇا وهيو ڇا واپرايو هر ڳالھ وسري وئي،
نہ پڇ ڇا ٿيو؟ ڇا ٿيندو؟ ۽ ڇا گذري ٿو؟
ضعيف ٿياسون مانجهي، جُواني تہ گذري وئي.
نہ پڇ جا گذري، گذاري سين مگر لاچار ٿي،
ننڊ ۾ زندگي گذري، نہ تو اٿاريو نہ سنڀار ٿي،
جو ٿيو ڀلو ٿيو معيار ڪانھي نہ ڏوراپو مٺا مانجهي،
دل ۾ غبار ٿيو طوفان اٿيو برسات پئي ٿڌڪار ٿي.
تون پاڻ بہ پيار کي ڦهلاءَ تہ چڱو آ،
سچ چئو ۽ سچ سمجهاءَ تہ چڱو آ،
محبت جي راھ ۾ رُخنو ٿو وجهين قدردان ٿي،
تون پيار وارن سان پيچ پاءَ تہ چڱو آ
رُسي پوان ۽ سري نہ ، ڪيئن ڪجي؟
آلين ڪاٺين جو مچ ٻري نہ ، ڪيئن ڪجي؟
ڪٿي دوست ڳوليان؟ مان آهيان پاڻ کان پاڻ گُم،
ويل دل منھنجي وري نہ ، ڪيئن ڪجي؟
دل جي ڌڙڪن ۾ توکي صنم ياد هوندس،
وسارين نہ وسران، ائين آباد هوندس،
منھنجي زنده دلي ٿي توکي ٻڌائي پرين،
مانجهي سونھن تي سر ڏنم، سدا شاد هوندس
ڪڪر ۾ وڄ چمڪي تہ ياد ڪجو،
پير ۾ ڇير ڇمڪي تہ ياد ڪجو،
مينھن ڦڙي ڦڙي پوي سياري ۾ امن،
جهوپڙي ۾ باھ ٽمڪي تہ ياد ڪجو
بھارن ۾ پکي لنون تہ ياد ڪجو،
گهر ۾ ٻار روئن تہ ياد ڪجو،
دل ۾ تنھنجي جدائي جو ڌڪ لڳو،
کوري ۾ ڪُهڙ ٻرن تہ ياد ڪجو.
جهنگ ۾ تتر ٻولي، روئي ٿو ڏيان،
ڪو دل جا دفتر کولي، روئي ٿو ڏيان،
تنھنجي درد اهڙو نرم ڪيو جو،
امن ڪو ڦٽ ٿو ڦولي، روئي ٿو ڏيان.
غريبن جي خدمت لاءِ وارا ڪنداسين،
جيڪو حال هوندو پيش پيارا ڪنداسين،
اٻوجه، مسڪين، مفلس اکين تي لتون ڏين،
بنا لوڀ لالچ امن سئو لاڙا ڪنداسين.
درياھ جي موجن تي نالو لکان،
تنھنجي دل جي ڌڙڪن تي نالو لکان،
اگر منھنجي قسمت ٽٽل هجي تہ هجي پر ڇو؟
تباهي جي سببن تي نالو لکان.
تنھنجي محفل مان روئي ۽ روانا ٿياسين،
وفا جي عيوض جفا ملي پوءِ ديوانا ٿياسين،
چڱاين جي بدلي برايون مليون امن مانجهي،
پوڙها ٿياسين سورن ۾، هاڻ جڏهن جُوانا ٿياسين
منھنجي خوشي ڪم اچي توکي، تون پنھنجا غم ڏي،
غم وڏي غنيمت آ، جيڪي هجن صنم ڏي،
انھيءَ واپار ۾ ڪس ڪنھن کي ٿي لڳي امن،
تون منھنجو يقين وٺ ۽ پنھنجا سڀ وهم ڏي.
بس غم ۾ گهڻا ئي غوطا ٿا اچن،
جڏهن ياري ۾ سئو دوکا ٿا اچن،
سونھن ڏسڻ جو مزو تڏهن آ مانجهي،
جڏهن باغ ۾ ساوا ساوا طوطا ٿا اچن
زندگي هٿن مان هلي وئي،
ڪيئن آئي ڪيئن ملي وئي،
خواب مان اٿيو هان مانجهي امن،
بس حقيقت جي دنيا کلي وئي.
صحبت ۾ محبت، محبت ۾ محنت، محنت سان ٺھي زندگي،
سوين سال توکي جنم جا ملن ۽ توسان گڏ رهي زندگي،
تو ڏيئي مان لاٽ ٻاري ۽ ٻاٽ کي بہ وري ٻاري وڌئي،
علم سان زندگي بہ زندگي آ مانجهي، ٿي آڪاش آڏو ڇُهي زندگي..
اي اُستاد ! تعليمي معيار ڪري تہ کڻ کڻين،
ڪوڙ کي حق جي لٺ اٿي هڻ کڻين،
اٿئي قوم کي اگر سُجاڳ رکڻو امن مانجهي،
تہ سچ چوڻ لاءِ هميشہ سينو تڻ کڻين.
جي هيون هانء جون حسرتون بہ خون ٿي ويون،
غير سان سونھن جون جلوتون بہ خون ٿي ويون،
مان بہ خون، منھنجي دل بہ خون، منھنجي دنيا بي خون،
امن منھنجي خون جون خيراتون بہ خون ٿي ويون.
مرئون يا بچئون پر ڪنداسون وفائون،
ڀلي ڪر اسان سان سڄڻ تون جفائون،
امن چانگ مانجهي کي ڪندئو ياد پيارا،
ڇڏيوسين اوهان وٽ صدين جون صدائون.
توهان جون اسان سان چڱايون چڱيون ٿيون،
ڀلو ٿيو جيڪو ٿيو، ڀلايون ڀليون ٿيون،
چڱايون تہ اهڙيون ڪجو پيا امن سان،
ڀڳي دل جون مانجهي سڄايون ڀليون ٿيون.
زندگي جا لمحا مٽبا ئي رهبا،
سوين پنڌ سفر جا ڪٽبا ئي رهبا،
مگر اي مسافر متان دل تون هارين!
منزل لاءِ مھاڏا اٽبا ئي رهبا.
سخي جي در تان بکارا نہ وڃجو،
جُدائي جي غم ۾ ڏُکارا نہ وڃجو،
آهي سر سلامت تہ ساجن سدائين،
وساري امن کي اي پيارا نہ وڃجو.
مُسافر جي منزل آسان ٿيندي،
جڏهن هن جي پيڙاءَ طوفان ٿيندي،
هوندا خيال هن جا پرن ساڻ مانجهي،
پاڻهي هن جي منزل مھمان ٿيندي.
پڪي دل ڪنداسون جيئڻ ڪاڻ جيڏيون،
آيون سخت منزلون، سامھون هاڻ جيڏيون،
ڪنداسون همٿ جي پھچي پار وڃبو،
جيئڻ لاءِ امن هي اُهڃاڻ جيڏيون.
عزت آبرو بسم الله سان کيڪار، خوش ٿي تہ ايندس،
منھنجي اچڻ تي دل سان هروار، خوش ٿي تہ ايندس،
تون ايندين تہ منھنجي اکين ۾ تولاءِ جايون امن مانجهي،
منھنجي اچڻ سان محبت جو مچ ٻار، خوش ٿي تہ ايندس.
ڀلي لوڪ جهيڙي، جهڪو ڪونہ ٿيندس،
غريبن جي خاطر، ڦڪو ڪونہ ٿيندس،
مران يا بچان پر غريبن سان همدم،
مانجهي انھن کان، کٽو ڪونہ ٿيندس.
خزان ۾ پليل زندگي، بھار جي جهوٽي تي ڇڏي ڏيان؟
چئو تہ بکڙا ٻچا بر ۾، ڀلا پيار جي جهوٽي تي ڇڏي ڏيان؟
مان گذر سفر جي ڪيان يا پيار جي ڪيان اي مانجهي امن،
ڇا قريب پنھنجا قربدار اغيار جي جهوٽي تي ڇڏي ڏيان؟
انبن ۾ انبڙيون، اڪن منجهہ ڊڊڙا،
هوندئي ياد پيارا، پنھنجا پيار ٿڌڙا،
ڪيڏيون پياريون راتيون ڪيڏا سانوڻ،
اڄ تائين دل ٿي ڪري توکي سڏڙا.
ڪاسائي کي ڪٺل جو احساس ڪهڙو؟
سنگدل کي دل جو احساس ڪهڙو؟
هو پنھنجي لوڀ لالچ لاءِ لڇندو امن،
قاتل کي قتل جو احساس ڪهڙو؟
جبل رڻ پهاڙن ۾ ڪو سڏي ٿو،
مون کي ٿر وارن ۾ ڪو سڏي ٿو،
اجهو آيو امن پھتو امن اي ساٿي،
مون بہ چيو ٻارن ۾ ڪو سڏي ٿو.
اي ٿر وارا، اجهو مان اچان ٿو،
گهٻرايو نہ پيارا، اجهو مان اچان ٿو،
منھنجو جهڙو حال توسان آ گڏ مانجهي،
ڪري وارا وارا، اجهو مان اچان ٿو.
او ٿر وارا ماني ناهي، ماني حاضر!!
پيارا پيارا پاڻي ناهي، پاڻي حاضر!!
حاضر آهيان حال سارو جيڪو آهي،
منھنجو ساھ منھنجي عُمر منھنجي جُواني حاضر!!
هڪ رات مون وٽ ترسي پوين ها!!
اُڃي ٿر تي بادل برسي پوين ها!!
عُمر تولاءِ ساجن سڪندو رهيس مان،
امن ساڻ آخر تہ پرچي پوين ها!!
اهو ڏُک لفظن ۾ اظھار ڪيئن ڪيان؟
توکي ڇڏي ٻئي سان پيار ڪيئن ڪيان؟
چيو تو ڇڏي وڃ امن چانگ مانجهي،
سوا تنھنجي ساجن سينگار ڪيئن ڪيان؟
ڪهڙيون ڳالھيون توسان پچاريون پرين!
ڏُکن جون گذريل ڪي ڏهاڙيون پرين!
هاڻي ڪونھي تنھنجو ارمان امن کي،
دکي دل ائين ٿا ڌُتاريون پرين!
وري ڏس سنڌ تي، ڪيا ساٺ سانوڻ،
وسن مينھن مھر ٿي، لٿا ڏنجه ڏانوڻ،
امن چانگ مانجهي سڀئي ريج رڻ ٿيا،
وري رنگ نظارا وري پيچ پاوڻ.
اگر رڳو زبان ۾ هجي مٺاڻ، ڪھڙي ڪم جو؟
دل هجي ڪنجوس منھن جو ماڻ، ڪھڙي ڪم جو؟
افسوس ان ماڻھو تي اي مانجهي امن،
جيڪو ڄاڻ هوندي رهيو اڻڄاڻ، ڪھڙي ڪم جو؟
ڏسان ٿو تہ بھارن ۾ بھاري، سوا تنھنجي ڪانھي،
بوندون بھارون ٿرن ۾ ولھاري، سوا تنھنجي ڪانھي،
تون آهين تہ بھارن ۾ آ خوشبوء پکڙيل مانجهي،
سنڌو جي سينڌ ۾ سنواري، سوا تنھنجي ڪانھي.
فيض توکان علم جو ملي ٿو، ملندو ئي رهندو،
جاهل جو جيءُ جلي ٿو، جلندو ئي رهندو،
جهالت جي واٽ ڏي ويندڙ مُسافر ٿو روڪين،
جهاد تنھنجو هلي ٿو، هلندو ئي رهندو.
علم سان ادب سان حقيقت ٿا ماڻيون،
زماني ۾ هر جاء هي عزت ٿا ماڻيون،
هي علم جي آ محبت، تڏهن هرڪو ٿو چاهي،
هر ڪنھن کان مانجهي محبت ٿا ماڻيون
علم جي حقيقت کي سُڃاڻي ٿو جيڪو،
۽ عرشن جي چرپر کي بہ ڄاڻي ٿو جيڪو،
خوبين جي خزاني سان سو ڀرپور ماڻھو مانجهي،
اهو هر ڪنھن کي سچ ڏانھن آڻي ٿو جيڪو.
ٿي انسان سڀ حيوان وڃن تہ حيوان ڪٿي رهندو؟
والاري جاءِ انسان ابليس جي تہ شيطان ڪٿي رهندو؟
گلن ۾ بہ ساڳي خوشبوء، تازي رنگت ۽ خوبصورتي،
پر انسان مان اچي بدحوس تہ انسان ڪٿي رهندو؟
ماتم ڪري ٿو مومن هرڪو حُسين جو،
روشن جهان ۾ هر سو چمڪو حُسين جو،
ڏٺو اڄ مون، هر ڪنھن جي اک ۾ ڳوڙهو امن،
هرڪو روي تڙپي، هر ڪنھن کي اُلڪو حُسين جو.
هٿان تنھنجي پيارا قتل ٿي وياسين،
حُسن سونھن جا مُجاهد اٽل ٿي وياسين،
شهادت ملي وئي بنا ڪفن غُسل جي،
نہ مرڻ وارا مانجهي قبر جي اهل ٿي وياسين.
سوچ ذهن جي ساغر ۾ گم ٿي وئي،
سونھن پيار جي آڳر ۾ گم ٿي وئي،
بلبل کي گل سان پيار ڏس ڪيڏو آ،
ايندي گل جي ڀاڪر ۾ گم ٿي وئي.
آهيون مسافر رڻ جا، نہ ڄاڻي ڪو، نہ ڄاڻون اسين،
تنہ ا تنہ ا بر ۾ ڀٽڪيل، نہ سُڃاڻي ڪو، نہ سڃاڻون اسين،
وُٺا ڪين سانوڻ، نڪا سونھن ساوڪ، نڪا سار توکي،
بس تڙپ وڇوڙي جا ماريل امن، توهان ڏي هردم تاڻيون اسين.
واھ واھ سبزا باغ باغيچا، ساوا گاھ گلزاريون،
پوکون ٻنيون فصلن سان، سھڻيون ڏس سينگاريون،
ماکيون پوپٽ پکي پرنده، ساوڪ ۾ ٿا سونھن مانجهي،
يار يارن سان خوش گذارن، محبت جا مچ ٻاريون.
بس پرين هيل اسان بہ نہ چڙهياسين،
نہ زمين تي رهياسين نہ آسمان تي رهياسين،
ڪجهہ توکان ڪجهہ ٻئي کان گهڻو ئي سکيس امن،
مگر هن عمر ۾ ويو وسري ادا جو ڪجهہ پڙهياسين.
مان نہ هوندس مون جيڏو هوندو،
مزو دنيا ۾ ڪيڏو هوندو،
جيڪو ايندو سونھن سنگم ۾،
سڌو نہ ٿيندو ٽيڏو هوندو.
ايڏيون مستڙيون نہ ڪر يار سھڻا،
دليون سڀ سستڙيون نہ ڪر يار سھڻا،
کڻي ٿا اچون جي دليون يار تو وٽ،
تن کي چٽڻيون نہ ڪر يار سھڻا!
جهيڙو جهڳڙو ۽ شيطان جي پر نہ ٿي وڃي،
فيصلي تي هڪ آئي تہ ٻي ڌُر نہ ٿي وڃي،
هي بہ چالاڪي هڪ چڱن جي چئجي امن،
خوف خطري جي هانءُ مان هُرکر نہ ٿي وڃي.
ايندين تہ اچ يا نہ ، نہ تہ چئو تہ مان اچان،
هُت تون سڙين هِت تو لئي مان پچان،
غير ٿا کلن ۽ اوپرا ماڻھو مِهڻا هڻن،
گناھ امن ناهي محبت، ڄڻ ڪا خطا ڪئي اسان.
تون غير سان غير واقف رھ، قريب سان قرب رک
بيڪار حاسد سان هُج ڪهڙي، بي طلب ان کان قلب رک
چئو تہ اي مالڪ رحم ڪر، معاف ڪر بچاءَ تڪليف کان،
ڪوڙي گِلا خور ۽ بدخُوار کان تون رب رک.
زندگي جو سفر ۽ مان مسافر،
راھ اڙانگي نہ ثمر پر، سڄڻ دُعا ڪر،
انشاءُالله منزل تي پير پھچي پوندا امن،
نہ خوف کاءَ بس خُدا خُدا ڪر.
چپڙن تنھنجن کي ٿو چُمان تہ هانءُ ڇِڄي ٿو پوي
پري ٿو رهين تہ هٿ مان ڪِري ٺِڪر ڀڄي ٿو پوي
ملي ٿو پيار تنھنجو تہ ڪري بيھوش ٿو ڇڏي،
ڪاوڙجين غضبناڪ، ٺھي ن تہ مکڻ مانجهي مُنجهي ٿو پوي.
ترس تڪڙ ڇڏ، دِل وٺ دل ڏي،
پيار وٺ پيار ڏي، قرب جي ڪا ڪل ڏي،
ائين نہ وڃ مردن جي ميخاني تان محبوب،
ڀاڪر پاءُ، مرڪ مانجهي، جيءُ کي ڪا جهل ڏي
منھنجي خوشي جا قاتل، توکي خوشي نصيب نہ ٿيندي،
منھنجي مُحبت تولاءِ، هاڻي ڪڏهن قريب نہ ٿيندي،
تو زخم رَسايو اهڙو، جو دُشمن کان نہ پُڄي دوست،
اها ڪهاڻي پنھنجي امن ڀلا عجيب نہ ٿيندي
سر تان حسينَ هٿ کڻي، ڇورو ڪيئي ڇا ڪيان؟
انڌو، مندو، گونگو، ٻوڙو ڪيئي ڇا ڪيان؟
منھنجي زندگي ڳچي ۾، نانگ ڪري وڌئي امن،
پر پٽي، کنڀي کوهي، گوڙو ڪيئي ڇا ڪيان؟
دل تي اهڙو اثر ٿو ڪرين جو چُپ ٿئي چڱي،
سڙي ٿر تي ڪڪر ٿو ڪرين جو چُپ ٿئي چڱي،
سڙڻ سڪڻ پچرڻ ڪا ڳالھ ڪانھي امن،
الائي ڇا ڇا چڪر ٿو ڪرين جو چُپ ٿئي چڱي.
مُرڪين ٿو تہ سُبحان الله،
پرچين ٿو تہ سُبحان الله،
تو ۾ مستي آ مَئي جي سڄڻ،
سرچين ٿو تہ سُبحان الله
پيار جي نشي ۾ الھوٽ، مدهوش بي حال بنيس،
نينھن جي نزاڪت ۾، ناز ڪندي نونہ ال بنيس،
تنھنجي وارن اکين ۽ ٻانھن جي وڪڙ ۾،
پچي رچي رُڄ ٿي امن، پڪو پُّختو لال بنيس.
دل لڳي جو عذاب قبر جيڏو آ،
هي ڇا جهڳڙو، ڳچي ۾ صبر جيڏو آ،
ڏس حالت خستہ خراب خطا جهڙي آ،
درد جو دونہ ون دل ۾ ڪاري ڪڪر جيڏو آ.